অসমৰ ইতিহাস এক জটিল আৰু মনোমোহা, চহকী সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য আৰু বৈচিত্ৰময় প্ৰভাৱৰ শৃংখল। এই অঞ্চলৰ ইতিহাস পুনৰ্গঠনৰ বাবে ইতিহাসবিদসকলে প্ৰত্নতাত্ত্বিক প্ৰমাণ, ঐতিহাসিক নথি, লোককথা আৰু মৌখিক পৰম্পৰা, লিখিত ইতিহাস, শিল্প-সাহিত্যকে ধৰি বিভিন্ন উৎসৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিছে।
অসমৰ ইতিহাস পুনৰ্গঠনৰ উৎসসমূহ
1. অসমৰ ইতিহাসৰ তথ্যৰ অন্যতম প্ৰাথমিক উৎস হৈছে প্ৰত্নতাত্ত্বিক প্ৰমাণ। অঞ্চলটোত খনন আৰু জৰীপত বহুতো শিল্পকৰ্ম আৰু গঠন উন্মোচিত হৈছে যিয়ে পূৰ্বতে তাত বাস কৰা লোকসকলৰ জীৱনৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ ভিতৰত প্ৰাচীন মন্দিৰ, ৰাজপ্ৰসাদ, আৰু অন্যান্য স্থাপত্যৰ অৱশিষ্ট। উদাহৰণস্বৰূপে শিৱসাগৰৰ শিৱ মন্দিৰৰ স্থানত খননত ১৮ শতিকাৰ এটা মন্দিৰ কমপ্লেক্সৰ অৱশিষ্ট পোৱা গৈছে, আনহাতে কাৰেং ঘৰৰ ৰাজপ্ৰসাদৰ স্থানত কৰা খননত নিৰ্মাণ কৰা ৰাজপ্ৰসাদৰ অৱশিষ্ট উদ্ধাৰ হৈছে ১৫ শতিকাত জন্মগ্ৰহণ কৰিছিল।
2. ঐতিহাসিক নথি-পত্ৰও অসমৰ ইতিহাসৰ তথ্যৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস। এই নথিসমূহৰ ভিতৰত আছে ৰাজকীয় আদেশ, শিলালিপি, আৰু বাণিজ্য আৰু বাণিজ্যৰ ৰেকৰ্ড আদি। উদাহৰণ স্বৰূপে আহোম ৰাজ্যৰ বুৰঞ্জী বা ঐতিহাসিক বুৰঞ্জীসমূহে অসমৰ ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক ইতিহাস সম্পৰ্কে বহুমূলীয়া তথ্য প্ৰদান কৰে। একেদৰে গুৱাহাটীৰ কামাখ্যা মন্দিৰত পোৱা শিলালিপিৰ পৰা মন্দিৰৰ ইতিহাস আৰু অঞ্চলটোত বসবাস কৰা লোকসকলৰ ধৰ্মীয় আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ বিষয়ে বিতংভাৱে প্ৰকাশ পাইছে।
3. লোককথা আৰু মৌখিক পৰম্পৰা অসমৰ ইতিহাসৰ আন এক গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্যৰ উৎস। অঞ্চলটোৰ বহু সম্প্ৰদায়ৰ চহকী মৌখিক পৰম্পৰা আছে যিবোৰ প্ৰজন্মৰ পিছত প্ৰজন্ম ধৰি চলি আহিছে, য’ত কিংবদন্তি, লোকগীত, আৰু অন্যান্য ধৰণৰ সাংস্কৃতিক প্ৰকাশ আদিও আছে। এই পৰম্পৰাসমূহে অসমৰ মানুহৰ বিশ্বাস, মূল্যবোধ, ৰীতি-নীতিৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰিব পাৰে।
4. লিখিত বুৰঞ্জীসমূহো অসমৰ ইতিহাসৰ তথ্যৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস। বছৰ বছৰ ধৰি এই অঞ্চলৰ বিষয়ে কেইবাখনো ঐতিহাসিক গ্ৰন্থ লিখা হৈছে, য'ত সমসাময়িক বিৱৰণী আৰু অধিক শেহতীয়া ইতিহাস দুয়োটাকে ধৰি আছে। এই গ্ৰন্থসমূহে ৰাজনীতি, অৰ্থনীতি, সংস্কৃতি, সমাজ আদি বিভিন্ন বিষয় সামৰি অঞ্চলটোৰ ইতিহাসৰ এক বিস্তৃত আভাস প্ৰদান কৰে।
5. শিল্প আৰু সাহিত্যও অসমৰ ইতিহাসৰ তথ্যৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উৎস। এই অঞ্চলত চিত্ৰকলা, ভাস্কৰ্য্য, কবিতা, আৰু অন্যান্য ধৰণৰ কলাত্মক প্ৰকাশকে ধৰি কলাত্মক আৰু সাহিত্য উৎপাদনৰ চহকী পৰম্পৰা আছে। এই গ্ৰন্থসমূহে অসমৰ জনসাধাৰণৰ জীৱন, মূল্যবোধ, বিশ্বাসৰ লগতে অঞ্চলটোক গঢ় দিয়া ঐতিহাসিক পৰিঘটনাসমূহৰ বিষয়ে অন্তৰ্দৃষ্টি প্ৰদান কৰিব পাৰে।
সামগ্ৰিকভাৱে অসমৰ ইতিহাসৰ পুনৰ্গঠন আৰু অঞ্চলটোৰ অতীতৰ গভীৰ বুজাবুজি লাভৰ বাবে এই উৎসসমূহৰ সংমিশ্ৰণৰ প্ৰয়োজন। বিভিন্ন উৎস আৰু পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰি ইতিহাসবিদসকলে এই আকৰ্ষণীয় আৰু জটিল অঞ্চলটোৰ ইতিহাসৰ অধিক সম্পূৰ্ণ ছবি এখন একেলগে টুকুৰা-টুকুৰ কৰিব পাৰে।