UK (ইংলেণ্ডৰ) সংবিধান আইন আৰু নিয়মৰ দ্বাৰা গঠিত যি ৰাজ্যৰ প্ৰতিষ্ঠান সৃষ্টি কৰে, সেই প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ মাজৰ সম্পৰ্ক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে, বা ৰাজ্য আৰু ব্যক্তিৰ মাজৰ সম্পৰ্ক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। এই আইন আৰু নিয়মবোৰ একক, লিখিত দস্তাবেজত সংহিতাবদ্ধ কৰা হোৱা নাই।
UK ৰ সাংবিধানিক ব্যৱস্থা
মুখ্য বৈশিষ্ট্যসমূহ
ব্ৰিটিছ সংবিধানৰ এটা আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈশিষ্ট্য হৈছে ইয়াৰ অলিখিত চৰিত্ৰ। লিখিত, সঠিক আৰু সংহত দস্তাবেজ বুলি কোনো বস্তু নাই, যাক ব্ৰিটিছ সংবিধান বুলি কোৱা হ'ব পাৰে। ইয়াৰ মুখ্য কাৰণ হৈছে যে ই প্ৰথা আৰু ৰাজনৈতিক পৰম্পৰাৰ ওপৰত আধাৰিত, যিবোৰ লিখিত সংবিধানৰ বিপৰীতে কোনো নথিত নিৰ্ধাৰণ কৰা হোৱা নাই, যি সাধাৰণতে সংবিধান সভাৰ উৎপাদন। ইয়াৰ তুলনাত ভাৰতীয় সংবিধান হৈছে বিশ্বৰ আটাইতকৈ দীঘল লিখিত সংবিধান।
বিৱৰ্তন
ব্ৰিটিছ সংবিধান হৈছে বিৱৰ্তনশীল বিকাশৰ এক নমুনা। এইটো কেতিয়াও কোনো সংবিধান সভাৰ দ্বাৰা প্ৰস্তুত কৰা হোৱা নাছিল। এক হাজাৰ বছৰতকৈও অধিক সময়ধৰি ইয়াৰ বিকাশৰ এক অখণ্ড ধাৰাবাহিকতা আছে। কোৱা হয় যে ব্ৰিটিছ সংবিধান জ্ঞান আৰু সুযোগৰ উৎপাদন।
ভাৰতীয় সংবিধানৰ কিছুমান সাদৃশ্য আছে আৰু লগতে এই বিশেষ দিশটোৰ ওপৰত পাৰ্থক্য আছে। এইটো ব্ৰিটিছ সংবিধানৰ পৰা সেই পৰিমাণলৈকে পৃথক যে ই এখন লিখিত দস্তাবেজ আৰু ইয়াত ভালদৰে নিৰ্ধাৰিত ব্যৱস্থা আছে। অৱশ্যে, ইবিৱৰ্তনৰ বাবেও মুকলি, যিহেতু ইয়াৰ ব্যৱস্থা আছে
অৱশ্যে, ই বিৱৰ্তনৰ বাবেও মুকলি, যিহেতু সংশোধনীৰ ব্যৱস্থা এনেদৰে ৰখা হয়, যাতে সেই সময়ৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু সংবেদনশীলতা অনুসৰি সংবিধান বিকশিত হ'বলৈ অনুমতি দিয়া হয়।
নমনীয়তা
ব্ৰিটিছ সংবিধান হৈছে এক নমনীয় সংবিধানৰ এক উৎকৃষ্ট উদাহৰণ। ইয়াক সংসদৰ সৰল সংখ্যাগৰিষ্ঠতা (উপস্থিত আৰু ভোটদানৰ 50% সদস্য)ৰ দ্বাৰা গৃহীত, সংশোধন আৰু বাতিল কৰিব পাৰি, কিয়নো সাংবিধানিক আইন আৰু সাধাৰণ আইনৰ মাজত কোনো পাৰ্থক্য কৰা নহয়। দুয়োকে একে ধৰণে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। নমনীয়তাৰ উপাদানে ব্ৰিটিছ সংবিধানৰ সৈতে অভিযোজনযোগ্যতা আৰু সামঞ্জস্যতাৰ গুণ প্ৰদান কৰিছে। এই গুণটোৱে ইয়াক সেই সময়ৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ সৈতে বৃদ্ধি কৰিবলৈ সক্ষম কৰিছে।
ইয়াৰ বিপৰীতে, ভাৰতীয় সংবিধান নমনীয় আৰু কঠোৰ। ই ভাৰতীয় সংবিধানৰ মৌলিক আদৰ্শক যথেষ্ট ভালদৰে প্ৰশংসা কৰে, য'ত সাৰ্বভৌমত্ব, ধৰ্মনিৰপেক্ষতা, আৰু গণৰাজ্য আদিৰ দৰে কিছুমান বৈশিষ্ট্য কঠোৰভাৱে অনুষ্ঠিত কৰা হৈছে, কিন্তু অন্যথা সংবিধান সংশোধনযোগ্য।
একক VS ফেডাৰেল বৈশিষ্ট্যসমূহ
ব্ৰিটিছ সংবিধানৰ একক চৰিত্ৰ আছে ফেডাৰেলৰ বিপৰীতে। চৰকাৰৰ সকলো ক্ষমতা ব্ৰিটিছ সংসদত ন্যস্ত, যি হৈছে এক সাৰ্বভৌম সংস্থা। ৰাজ্যখনৰ কাৰ্যবাহী অঙ্গবোৰ সংসদৰ অধীনস্থ, প্ৰদান কৰা ক্ষমতা প্ৰয়োগ কৰে আৰু ইয়াৰ উত্তৰ দায়বদ্ধ। মাত্ৰ এটা আইনসভা আছে। ইংলেণ্ড, স্কটলেণ্ড, ৱেলছ আদি প্ৰশাসনিক গোট আৰু ৰাজনৈতিকভাৱে স্বায়ত্তশাসিত গোট নহয়। আনহাতে, ভাৰতীয় সংবিধান ফেডাৰেল।
সংসদীয় কাৰ্যবাহী
এইটো ব্ৰিটিছ আৰু ভাৰতীয় সংবিধানৰ মাজত এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ সাদৃশ্য। (সংসদৰ সাৰ্বভৌমত্বৰ উপৰিও) ব্ৰিটেইনত সংসদীয় প্ৰকাৰৰ চৰকাৰ আছে। ৰজা, যি সাৰ্বভৌম, তেওঁৰ সকলো ক্ষমতা আৰু কৰ্তৃত্বৰ পৰা বঞ্চিত হৈছে। প্ৰকৃত কৰ্মকৰ্তা সকল হৈছে মন্ত্ৰী, যিসকল সংসদৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠ দলৰ অন্তৰ্ভুক্ত আৰু তেওঁলোকে নিজৰ আস্থা বজাই ৰখালৈকে কাৰ্যালয়ত থাকে।
প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু তেওঁৰ মন্ত্ৰীসকল তেওঁলোকৰ কাম আৰু নীতিৰ বাবে আইনসভাৰ প্ৰতি দায়বদ্ধ। এই প্ৰণালীত, কাৰ্যবাহী আৰু আইনসভা পৃথক নহয়, চৰকাৰৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ৰূপৰ দৰে
সংসদৰ সাৰ্বভৌমত্ব
সাৰ্বভৌমত্ব শব্দটোৰ অৰ্থ হৈছে সৰ্বোচ্চ শক্তি। ব্ৰিটিছ সংবিধানৰ এটা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈশিষ্ট্য হৈছে ব্ৰিটিছ সংসদৰ সাৰ্বভৌমত্ব (এক লিখিত সংবিধান অনুপস্থিত)।
ব্ৰিটিছ সংসদ হৈছে দেশৰ একমাত্ৰ আইনী সংস্থা যাৰ আইনৰ অবাধ ক্ষমতা আছে। ই যিকোনো আইন প্ৰস্তুত, সংশোধন বা বাতিল কৰিব পাৰে। যদিও ভাৰতৰ ক্ষেত্ৰত, আমাৰ ৰাজ্যিক পৰ্যায়তো আইনসভা আছে, তথাপিও ভাৰতীয় সংসদৰ আইন প্ৰণয়নক্ষমতা প্ৰায় ব্ৰিটিছ সংসদৰ সৈতে খাপ খায়।
ব্ৰিটিছ সংসদৰ দ্বাৰা গৃহীত আইনৰ বৈধতা সম্পৰ্কে প্ৰশ্ন কৰাৰ কোনো ক্ষমতা আদালতৰ নাই। ব্ৰিটিছ সংসদই নিজৰ কৰ্তৃত্বত সংবিধান সংশোধন কৰিব পাৰে, দেশৰ সাধাৰণ আইনৰ দৰে। ই যিটো আইনী তাক অবৈধ কৰিব পাৰে আৰু যিটো অবৈধ তাক বৈধ কৰিব পাৰে।
সন্মিলনৰ ভূমিকা
সন্মিলনবোৰক সংবিধানৰ অলিখিত মেক্সিম (নিয়ম) বুলি কোৱা হয়। তেওঁলোকে নমনীয়তা প্ৰদান কৰে আৰু সংশোধন পৰিহাৰ কৰে।
পৃথিৱীৰ বেছিভাগ সংবিধানত সন্মিলন আছে। ব্ৰিটিছ সংবিধানৰ অলিখিত চৰিত্ৰৰ এটা প্ৰয়োজনীয় উপসংহাৰ হ'ল যে ব্ৰিটিছ ৰাজনৈতিক ব্যৱস্থাত সন্মিলনবোৰে এক অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে। উদাহৰণ স্বৰূপে, যদিও ৰাণীৰ ব্ৰিটিছ সংসদৰ দ্বাৰা গৃহীত এক পদক্ষেপত সন্মতি প্ৰত্যাখ্যান কৰাৰ অধিকাৰ আছে, কিন্তু সন্মিলনৰ দ্বাৰা, তেওঁ এনে নকৰে আৰু একেটা সংবিধানৰ এক নীতি হৈ পৰিছে।
অৱশ্যে, সন্মিলনৰ আইনী স্থিতি লিখিত আইনৰ অধীনস্থ।
আইনৰ শাসন
ব্ৰিটিছ সংবিধানৰ আন এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈশিষ্ট্য হ'ল আইনৰ শাসন। সংবিধানবাদ বা সীমিত চৰকাৰ হৈছে আইনৰ শাসনৰ সাৰাংশ। ই কাৰ্যবাহীৰ ফালৰ পৰা যথেচ্ছ কাৰ্যপৰীক্ষা কৰে। ডাইচিৰ মতে, ব্ৰিটেইনত আইনৰ শাসনৰ তিনিটা নীতি পোৱা যায়:
- গ্ৰেপ্তাৰৰ পৰা সুৰক্ষা আৰু নিজকে ৰক্ষা কৰাৰ সুযোগ।
- আইনৰ সন্মুখত সমতা: সকলো ব্যক্তি আইনৰ সন্মুখত সমান, তেওঁলোকৰ স্থিতি বা পদবী নিৰ্বিশেষে। আইনৰ সন্মুখত সমতা প্ৰশাসনিক আইনৰ ধাৰণাতকৈ পৃথক, যি ৰাজহুৱা কৰ্মচাৰীসকলক বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ প্ৰতিৰোধ প্ৰদান কৰে। ব্ৰিটেইনত সংবিধান আৰু মৌলিক অধিকাৰৰ অনুপস্থিতিত, ন্যায়পালিকাই এই আইনসুৰক্ষিত কৰে। গতিকে এই ব্যৱস্থাক উমৈহতীয়া আইনৰ নীতি বুলি কোৱা হয় (আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত – প্ৰাকৃতিক আইনৰ নীতি; ভাৰতত – মানেকা গান্ধী গোচৰ)।
- ব্ৰিটেইনৰ মানুহৰ অধিকাৰ ন্যায়পালিকাৰ দ্বাৰা নিশ্চিত। ন্যায়পালিকাই উমৈহতীয়া আইনসমূহক স্বীকৃতি দিয়ে। সেয়েহে, ব্ৰিটেইনৰ লোকসকলে অধিকাৰ উপভোগ কৰে, আনকি অধিকাৰ বা মৌলিক অধিকাৰ বিধেয়কৰ অনুপস্থিতিত।
ন্যায়পালিকাৰ স্বাধীনতা
ব্ৰিটেইনত আইনৰ শাসন এই ব্যৱস্থাৰ দ্বাৰা সুৰক্ষিত কৰা হয় যে বিচাৰকসকলক কেৱল গুৰুতৰ দুৰ্ব্যৱহাৰৰ বাবে পদৰ পৰা আঁতৰ কৰিব পাৰি আৰু সংসদৰ দুয়োখন সদনৰ সন্মতিৰ প্ৰয়োজন হোৱা এক প্ৰক্ৰিয়া অনুসৰি। সেয়েহে, বিচাৰকসকলে কোনো ভয় বা অনুগ্ৰহ অবিহনে তেওঁলোকৰ ৰায় দিবলৈ সক্ষম হয়।
ভাৰতত ইয়াক গ্ৰহণ কৰা হৈছে, য'ত ন্যায়পালিকাৰ স্বাধীনতাক সংবিধানৰ এক স্পষ্ট অংশ হিচাপে প্ৰশংসা কৰা হয় ('মৌলিক গাঁথনি' মতবাদৰ অন্যতম বৈশিষ্ট্য)।