অহিংস প্ৰতিৰোধ নামেৰেও পৰিচিত গান্ধীৰ সত্যগ্ৰহ দৰ্শনে ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছিল আৰু সমগ্ৰ বিশ্বতে সামাজিক ন্যায় আন্দোলনসমূহক অনুপ্ৰাণিত কৰি আহিছে। ইয়াত গান্ধীৰ সত্যগ্ৰহৰ মূল নীতিসমূহ উল্লেখ কৰা হ’ল-
সত্য: গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে সত্য বা সত্য আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ নীতি। তেওঁ বিশ্বাস কৰিছিল যে সদায় সত্যৰ সৈতে কথা কোৱা আৰু কাম কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয়, আৰু অহিংসাক সত্যৰ বাবে যুঁজ দিয়াৰ মাধ্যম হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয়। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে সত্য কেৱল নৈতিক ধাৰণা নহয়, ব্যৱহাৰিক ধাৰণাও।
অহিংসা: গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে অহিংসা বা অহিমছা হৈছে সামাজিক পৰিৱৰ্তন আনিবলৈ আটাইতকৈ ফলপ্ৰসূ উপায়। তেওঁ যুক্তি দিছিল যে হিংসাই কেৱল অধিক হিংসাৰ জন্ম দিয়ে, আৰু অহিংসাক অত্যাচাৰ আৰু অন্যায়ক প্ৰতিহত কৰাৰ উপায় হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে অহিংসা কেৱল এটা কৌশল নহয়, বৰঞ্চ এক জীৱন-ধাৰণৰ পদ্ধতি।
প্ৰেম: গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে প্ৰেম বা প্ৰেমা সত্যগ্ৰহৰ এক অপৰিহাৰ্য দিশ। তেওঁ যুক্তি দিছিল যে কেৱল শত্ৰুক পৰাস্ত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰাতকৈ নিজৰ শত্ৰুক ভালপোৱা আৰু তেওঁলোকৰ দৃষ্টিভংগী বুজিবলৈ চেষ্টা কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে প্ৰেমেই হৈছে পৰিৱৰ্তনৰ আটাইতকৈ শক্তিশালী শক্তি আৰু ইয়াক ন্যায়ৰ সংগ্ৰামত ব্যৱহাৰ কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয়।
আত্ম-দুখ: ন্যায়ৰ সংগ্ৰামত দুখ-কষ্ট কৰিবলৈ ইচ্ছুক হোৱাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল। তেওঁ যুক্তি দিছিল যে দুখ-কষ্টক স্বেচ্ছাই গ্ৰহণ কৰিলে অহংকাৰক অতিক্ৰম কৰি আনৰ দুখ-কষ্টৰ লগত অধিক মিলিব পাৰি। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে আত্ম-দুখ হৈছে ৰূপান্তৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ আৰু সামাজিক পৰিৱৰ্তন আনিবলৈ হ’লে ই প্ৰয়োজনীয়।
নাগৰিক অবাধ্যতা: গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে নাগৰিক অবাধ্যতাক অন্যায় আইন প্ৰতিহত কৰাৰ উপায় হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। তেওঁ যুক্তি দিছিল যে অনৈতিক বা অন্যায় আইন ভংগ কৰাটো প্ৰয়োজনীয়, কিন্তু অহিংস আৰু সন্মানজনকভাৱে কৰা। গান্ধীয়ে বিশ্বাস কৰিছিল যে নাগৰিক অবাধ্যতা হৈছে নিজৰ ক্ষমতা আৰু এজেন্সী দাবী কৰাৰ এক উপায়, আৰু সঠিক কথাৰ পক্ষত থিয় দিবলৈ ইচ্ছুক বুলি দেখুৱাবলৈ।
সামৰণিত ক’ব পাৰি যে গান্ধীৰ সত্যগ্ৰহ দৰ্শন সত্য, অহিংসা, প্ৰেম, আত্মদুখ, নাগৰিক অবাধ্যতাৰ নীতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ় লৈ উঠিছিল। এই নীতিসমূহে সমগ্ৰ বিশ্বতে সামাজিক ন্যায় আন্দোলনসমূহক অনুপ্ৰাণিত কৰিছে আৰু আজিও প্ৰাসংগিক হৈয়ে আছে।