গ্ৰামোফোন হৈছে ১৯ শতিকাৰ শেষৰ ফালে আৰু ২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে জনপ্ৰিয় হোৱা এটা প্ৰাৰম্ভিক ধৰণৰ ৰেকৰ্ড প্লেয়াৰ। ইয়াত এটা টাৰ্ণটেবল, এটা বেজী আৰু এটা হৰ্ণ আকৃতিৰ এম্প্লিফায়াৰ থাকে। টাৰ্ণটেবলে এটা ৰেকৰ্ড ঘূৰাই দিয়ে, যিটো হৈছে শ্বেলক বা ভিনাইলৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত ডিস্ক আৰু পৃষ্ঠত খাঁজ খোদিত কৰা হয়। বেজীটো ৰেকৰ্ডৰ খাঁজত ৰখা হয় আৰু খাঁজবোৰৰ পিছে পিছে যোৱাৰ লগে লগে কম্পন হয়। তাৰ পিছত কম্পনবোৰ হৰ্ণ আকৃতিৰ এম্প্লিফায়াৰৰ দ্বাৰা বৃদ্ধি কৰা হয়, যিয়ে ইয়াক শব্দ তৰংগলৈ ৰূপান্তৰিত কৰে যিবোৰ শ্ৰোতাই শুনিব পাৰে।
ৰেকৰ্ডিং কৰা শব্দ বজাব পৰা প্ৰথম কিছুমান যন্ত্ৰ আছিল গ্ৰামোফোন, আৰু সংগীত উদ্যোগৰ বিকাশত ই উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰিছিল। প্ৰথমতে ফ'ন'গ্ৰাফ ৰেকৰ্ড বজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, যিবোৰ আছিল মাম বা কাৰ্ডবৰ্ডৰ চিলিণ্ডাৰ আৰু তাত খাঁজ খোদিত কৰা আছিল। পিছলৈ গ্ৰাম’ফোনৰ সহায়ত ৭৮ আৰ পি এম ৰেকৰ্ড নামেৰে জনাজাত ফ্লেট ডিস্ক বজাবলৈ আৰম্ভ কৰা হয়, যিবোৰ শ্বেলেকৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত আৰু প্ৰতি মিনিটত ৭৮ ঘূৰ্ণন বেগত বজোৱা হয়।
২০ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে গ্ৰাম’ফোন জনপ্ৰিয় আছিল যদিও অৱশেষত ৰেডিঅ’ আৰু ফ’ন’গ্ৰাফৰ দৰে নতুন প্ৰযুক্তিৰ আবিৰ্ভাৱৰ লগে লগে ইয়াৰ ব্যৱহাৰ বন্ধ হৈ পৰে। আজি গ্ৰামোফোন মূলতঃ সংগ্ৰহযোগ্য বস্তু আৰু ব্যৱহাৰিক কামত ব্যৱহাৰ কৰা নহয়।
সামৰণিত ক’ব পাৰি যে গ্ৰাম’ফোন হৈছে প্ৰাৰম্ভিক ধৰণৰ ৰেকৰ্ড প্লেয়াৰ যিটো টাৰ্ণটেবল, বেজী আৰু হৰ্ণ আকৃতিৰ এম্প্লিফায়াৰৰে গঠিত। ইয়াক ফ’ন’গ্ৰাফ ৰেকৰ্ড আৰু ৭৮ আৰ পি এম ৰেকৰ্ড বজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল আৰু সংগীত জগতৰ বিকাশত ই উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰিছিল। আজি গ্ৰামোফোন মূলতঃ সংগ্ৰহযোগ্য বস্তু।