মানুহৰ দেহত সংঘটিত দ্বৈত ৰক্ত সংবহন তন্ত্ৰটো বর্ণনা কৰা। ইয়াৰ প্রয়ােজন কি?
উঃ মানুহৰ দেহৰ তেজ চলাচলৰ এটা চক্র সম্পূর্ণ হওঁতে হৃদযন্ত্রৰ মাজেৰে তেজৰ দ্বাৰা পৰিবাহিত হয়। ইয়াকে তেজৰ দ্বৈত পৰিবহণ বােলে। দেহৰ বিভিন্ন অংশসমূহৰ পৰা অক্সিজেনবিহীন তেজ হৃদযন্ত্ৰৰ সোঁ অলিন্দত প্ৰৱেশ কৰে আৰু ইয়াৰ পৰা ই সোঁ নিলয়ত প্রৱেশ কৰে। তাৰ পিছত সোঁ নিলয়টো সংকুচিত হৈ তেজ হাওঁফাওঁলৈ যায় আৰু তাতে তেজসমূহ অক্সিজেনযুক্ত হয়।
এই অক্সিজেনযুক্ত তেজ বাওঁ অলিন্দলৈ আহে আৰু বাওঁ নিলয়ত প্রৱেশ কৰে। তাৰ পিছত ই দেহৰ সকলাে। অংশলৈ প্রবাহিত হয়। তেজে দেহৰ ভিতৰত নানা বিধ দ্ৰৱ যেনে- হৰমন, এনজাইম, এন্টিবডি আদি এঠাইৰ পৰা ঠাইলৈ সৰবৰাহ কৰে। দেহকোষবােৰক খাদ্য আৰু অক্সিজেনে যােগান ধৰাত সহায় কৰে। কার্বন ডাই অক্সাইড গেছ আৰু বিপাকীয় কার্যত উদ্ভৱ হােৱা অলাগতিয়াল দ্রসমূহ নিষ্কাশন অংগসমূহলৈ প্ৰেৰণ কৰে।
দ্বৈত সঞ্চালনৰ প্ৰকাৰ
তেজৰ দ্বৈত সঞ্চালনত অন্তৰ্ভুক্ত থাকে:
(i) প্ৰণালীবদ্ধ প্ৰচলন
(ii) পালমোনাৰী চাৰ্কুলেচন
প্ৰণালীবদ্ধ প্ৰচলন
- প্ৰণালীবদ্ধ সঞ্চালনে বাওঁ ভেণ্ট্ৰিকলৰ পৰা অক্সিজেনযুক্ত তেজ কলাৰ কেশিকালৈ স্থানান্তৰ কৰে।
- শৰীৰৰ বিভিন্ন শাখাত বিতৰণৰ বাবে অক্সিজেন সমৃদ্ধ তেজ মলদ্বাৰে প্ৰেৰণ কৰা হয়।
- শিৰা আৰু ভেনুলে পিছত শৰীৰৰ বিভিন্ন অংশৰ পৰা কাৰ্বন ডাই অক্সাইডসমৃদ্ধ অক্সিজেনহীন তেজ শোষণ কৰে।
- অক্সিজেনবিহীন তেজ পুনৰ উৎকৃষ্ট ভেনা কাভালৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়, তাৰ পিছত সোঁ এট্ৰিয়ামলৈ স্থানান্তৰ কৰা হয়।
- সোঁ এট্ৰিয়ামে ডিঅক্সিজেনযুক্ত তেজ প্ৰাপ্ত কৰাৰ পিছত পালমোনাৰী সঞ্চালনৰ বাবে সোঁ ভেণ্ট্ৰিকললৈ তেজ পৰিবহন কৰে।
পালমোনাৰী চাৰ্কুলেচন
- সোঁ এট্ৰিয়ামৰ পৰা বাওঁ এট্ৰিয়ামলৈ পালমোনাৰী সঞ্চালনত তেজৰ বিতৰণ আৰম্ভ হয়।
- পালমোনাৰী ধমনীয়ে সোঁ ভেণ্ট্ৰিকলৰ পৰা তেজ প্ৰাপ্ত কৰে আৰু অক্সিজেনৰ বাবে হাঁওফাঁওলৈ লৈ যায়।
- যেতিয়া অক্সিজেনযুক্ত তেজ পালমোনাৰী শিৰাৰ জৰিয়তে বাওঁ এট্ৰিয়ামলৈ ঘূৰাই দিয়া হয়, যাক বিশুদ্ধকৰণ প্ৰক্ৰিয়াৰ পিছত বাওঁ ভেণ্ট্ৰিকললৈ অনা হয়।