যি প্রক্রিয়াৰ দ্বাৰা এটা স্বপােষী জীৱৰ কার্বন আৰু শক্তিৰ প্ৰয়ােজনীয়তা পূর্ণ হয় তাক
(a) সালােক সংশ্লেষণ বােলে
(b) বাষ্পমােচন বােলে
(c) স্থানান্তৰ বােলে
(d) দীপ্তফচফৰিলীকৰণ বােলে
উঃ (a) সালােক সংশ্লেষণ বােলে
পৃথিৱীৰ বেছিভাগ জীৱন সালোক সংশ্লেষণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। এই প্ৰক্ৰিয়াটো উদ্ভিদ, শেলাই আৰু কিছুমান প্ৰকাৰৰ বেক্টেৰিয়াৰ দ্বাৰা সম্পন্ন কৰা হয়, যি সূৰ্যৰ পোহৰৰ পৰা শক্তি সংগ্ৰহ কৰি গ্লুকোজত সঞ্চিত অক্সিজেন (ও2) আৰু ৰাসায়নিক শক্তি প্ৰস্তুত কৰে। তাৰ পিছত তৃণভোজী প্ৰাণীয়ে উদ্ভিদ খাই এই শক্তি প্ৰাপ্ত কৰে, আৰু মাংসভোজী প্ৰাণীয়ে তৃণভোজী প্ৰাণী খাই ইয়াক প্ৰাপ্ত কৰে।
সালােক সংশ্লেষণ প্ৰক্ৰিয়া
সালোক সংশ্লেষণৰ সময়ত, উদ্ভিদে বায়ু আৰু মাটিৰ পৰা কাৰ্বন ডাই অক্সাইড (চি.ও.2) আৰু পানী (H2O) গ্ৰহণ কৰে। উদ্ভিদ কোষৰ ভিতৰত, পানী অক্সিডাইজকৰা হয়, অৰ্থাৎ ই ইলেক্ট্ৰন হেৰুৱায়, আনহাতে কাৰ্বন ডাই অক্সাইড হ্ৰাস হয়, অৰ্থাৎ ই ইলেক্ট্ৰন লাভ কৰে। ই পানীক অক্সিজেনলৈ আৰু কাৰ্বন ডাই অক্সাইডক গ্লুকোজলৈ ৰূপান্তৰ কৰে। তাৰ পিছত উদ্ভিদে অক্সিজেনটো পুনৰ বায়ুলৈ মুকলি কৰে, আৰু গ্লুকোজ অণুবোৰৰ ভিতৰত শক্তি সঞ্চিত কৰে।
ক্লৰফিল
উদ্ভিদ কোষৰ ভিতৰত ক্লৰপ্লাষ্ট নামৰ সৰু অৰ্গেনেল থাকে, যি সূৰ্যৰ পোহৰৰ শক্তি সঞ্চিত কৰে। ক্লৰপ্লাষ্টৰ থাইলাকইড আৱৰণৰ ভিতৰত ক্লোৰোফিল নামৰ এক পোহৰ শোষণকাৰী ৰঞ্জক থাকে, যি উদ্ভিদটোক ইয়াৰ সেউজীয়া ৰং দিয়াৰ বাবে দায়বদ্ধ। সালোক সংশ্লেষণৰ সময়ত, ক্লৰফিলে নীলা আৰু ৰঙা পোহৰৰ তৰংগৰ পৰা শক্তি শোষণ কৰে, আৰু সেউজীয়া-পোহৰত ৰং প্ৰতিফলিত কৰে, যাৰ ফলত উদ্ভিদটো সেউজীয়া দেখা যায়।
পোহৰ-নিৰ্ভৰশীল প্ৰতিক্ৰিয়া VS পোহৰ-স্বতন্ত্ৰ প্ৰতিক্ৰিয়া
যদিও সালোক সংশ্লেষণ প্ৰক্ৰিয়াৰ আঁৰত বহুতো পদক্ষেপ আছে, ইয়াক দুটা মুখ্য পৰ্যায়ত বিভক্ত কৰিব পাৰি: পোহৰ-নিৰ্ভৰশীল প্ৰতিক্ৰিয়া আৰু পোহৰ-স্বতন্ত্ৰ প্ৰতিক্ৰিয়া। পোহৰ-নিৰ্ভৰশীল প্ৰতিক্ৰিয়া থাইলাকইড আৱৰণৰ ভিতৰত হয় আৰু সূৰ্যৰ পোহৰৰ স্থিৰ প্ৰবাহৰ প্ৰয়োজন হয়, সেয়েহে নামটো পোহৰ-নিৰ্ভৰশীল প্ৰতিক্ৰিয়া। ক্লোৰোফিলে পোহৰতৰ তৰংগৰ পৰা শক্তি শোষণ কৰে, যাক এটিপি আৰু এনএডিপিএইচ অণুৰ ৰূপত ৰাসায়নিক শক্তিলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হয়। পোহৰ-স্বতন্ত্ৰ পৰ্যায়, যাক কেলভিন চাইকেল বুলিও কোৱা হয়, ষ্ট্ৰোমাত হয়, থাইলাকইড মেমব্ৰেন আৰু ক্লোৰোপ্লাষ্ট আৱৰণৰ মাজৰ স্থান, আৰু পোহৰৰ প্ৰয়োজন নহয়, সেয়েহে নামটো পোহৰ-স্বতন্ত্ৰ প্ৰতিক্ৰিয়া। এই পৰ্যায়ত, কাৰ্বন ডাই অক্সাইডৰ পৰা গ্লুকোজৰ দৰে কাৰ্বোহাইড্ৰেট অণু একত্ৰিত কৰিবলৈ এটিপি আৰু এনএডিপিএইচ অণুৰ শক্তি ব্যৱহাৰ কৰা হয়।