মেগনেছিয়ামৰ দৰে ৰাসায়নিক বিক্রিয়া দেখুৱাব বুলি ভবা দুটা মৌলৰ নাম লিখা। তােমাৰ এই বাছনিৰ ভিত্তি কি?
উত্তৰ: মৌল দুটাৰ নাম হৈছে—
(ক) বেৰিয়াম আৰু (খ) কেলছিয়াম।
এই মৌল দুটাৰ যােজক কক্ষত Mgৰ দৰে সমান সংখ্যক ইলেকট্রন থকা বাবে মেগনেছিয়ামৰ দৰে বিক্রিয়া দেখুৱাই।
বেৰিয়াম
বেৰিয়াম হৈছে Ba আৰু পাৰমাণৱিক সংখ্যা ৫৬ চিহ্নৰ সৈতে এটা ৰাসায়নিক উপাদান। ই গোট 2-ৰ পঞ্চম উপাদান আৰু ই এক কোমল, ৰূপালী ক্ষাৰীয় পৃথিৱী ধাতু। ইয়াৰ উচ্চ ৰাসায়নিক প্ৰতিক্ৰিয়াশীলতাৰ বাবে, বেৰিয়াম কেতিয়াও মুক্ত উপাদান হিচাপে প্ৰকৃতিত পোৱা নাযায়।
বেৰিয়ামৰ আটাইতকৈ সচৰাচৰ খনিজ বোৰ হৈছে বেৰিট (বেৰিয়াম ছালফেট, BaSO4) আৰু উইথেৰইট (বেৰিয়াম কাৰ্বনেট, BaCO3)। বেৰিয়াম নামটো এলকেমিকেল ডেৰিভেটিভ "baryta"ৰ পৰা উৎপন্ন হয়, গ্ৰীক βαρὺς (বেৰিছ)ৰ পৰা, যাৰ অৰ্থ হৈছে "গধুৰ"। বেৰিক হৈছে বেৰিয়ামৰ এডজেক্টিভাল ৰূপ। বেৰিয়ামক 1774 চনত এক নতুন উপাদান হিচাপে চিনাক্ত কৰা হৈছিল, কিন্তু ইলেক্ট্ৰলাইচিছৰ আগমনৰ সৈতে 1808 চনলৈকে ধাতুলৈ হ্ৰাস কৰা হোৱা নাছিল।
কেলছিয়াম
কেলচিয়াম হৈছে Ca আৰু পাৰমাণৱিক নম্বৰ 20 চিহ্নৰ সৈতে এক ৰাসায়নিক উপাদান। ক্ষাৰীয় পৃথিৱী ধাতু হিচাপে, কেলচিয়াম হৈছে এক প্ৰতিক্ৰিয়াশীল ধাতু যি বায়ুৰ সংস্পৰ্শলৈ আহিলে ডাঠ অক্সাইড-নাইট্ৰাইড স্তৰ গঠন কৰে। ইয়াৰ ভৌতিক আৰু ৰাসায়নিক গুণাগুণবোৰ ইয়াৰ গধুৰ হোমোলগ ষ্ট্ৰণ্টিয়াম আৰু বেৰিয়ামৰ সৈতে একে।
ই হৈছে পৃথিৱীৰ ভূত্বকৰ পঞ্চম সৰ্বাধিক প্ৰচুৰ উপাদান, আৰু লো আৰু এলুমিনিয়ামৰ পিছত তৃতীয় সৰ্বাধিক প্ৰচুৰ ধাতু। পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ সচৰাচৰ কেলচিয়াম যৌগ হৈছে কেলচিয়াম কাৰ্বনেট, চূণশিলত পোৱা যায় আৰু প্ৰাৰম্ভিক সাগৰীয় জীৱনৰ জীৱাশ্মযুক্ত অৱশিষ্টাংশ; জিপচাম, এনহাইড্ৰাইট, ফ্লুৰাইট, আৰু এপেটাইটও কেলচিয়ামৰ উৎস। নামটো লেটিন কেলক্স "চূণ"ৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে, যাক গৰম কৰা চুনাপাথরৰ পৰা প্ৰাপ্ত কৰা হৈছিল।
কেলচিয়াম হৈছে এক অতি নমনীয় ৰূপালী ধাতু (কেতিয়াবা শেঁতা হালধীয়া বুলি বৰ্ণনা কৰা হয়) যাৰ গুণাগুণ ইয়াৰ গোটৰ গধুৰ উপাদান, ষ্ট্ৰণ্টিয়াম, বেৰিয়াম আৰু ৰেডিয়ামৰ সৈতে একে। কেলচিয়াম পৰমাণু এটাত বিশটা ইলেক্ট্ৰন থাকে, ইলেক্ট্ৰন বিন্যাস [Ar]4s2 ত সজ্জিত। পৰ্যাবৃত্ত তালিকাৰ গোট 2-ত ৰখা আন উপাদানবোৰৰ দৰে, কেলচিয়ামৰ আটাইতকৈ বাহিৰৰ কক্ষীয়ত দুটা বীজইন ইলেক্ট্ৰন থাকে, যিবোৰ ৰাসায়নিক বিক্ৰিয়াত অতি সহজে হেৰাই যায় আৰু এক সম্ভ্ৰান্ত গেছৰ স্থিৰ ইলেক্ট্ৰন বিন্যাসৰ সৈতে এক ডিপজিটিভ আয়ন গঠন কৰে, এই ক্ষেত্ৰত আৰ্গন।