বাক্সা জিলাখন নলবাৰী, বৰপেটা, কামৰূপৰ এটা অংশ আৰু দৰং জিলাৰ সৰু অংশৰ পৰা নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। ২০০৩ চনৰ ১০ ফেব্ৰুৱাৰীত স্বাক্ষৰিত ঐতিহাসিক বিটিচি (বড়োলেণ্ড টেৰিটৰিয়েল কাউন্সিল) চুক্তিৰ ফলস্বৰূপে কোকৰাঝাৰ, চিৰাং, বাক্সা আৰু ওদালগুৰি নামৰ চাৰিখন জিলাৰ সৈতে বিটিএডি (বড়োলেণ্ড টেৰিটৰিয়েল অটোনমিক্স ডিষ্ট্ৰিক্ট) গঠন কৰা হয়। যদিও মূল শব্দ 'বাক্সা' বিতৰ্কৰ উৰ্ধত নহয়, জনসংখ্যাৰ এটা ভাল অংশই 'বাক্সা'ৰ সলনি 'বাগচা' ব্যৱহাৰ কৰাটো পছন্দ কৰে।
জনপ্ৰিয় ধাৰণা যে 'বাক্সা' হৈছে 'বাংচা'ৰ মিছপেল্ট ৰূপ - এটা 'ডজোনখা' শব্দ যাৰ অৰ্থ হৈছে এখন খেতিঘৰ আৰু এটা কৰিডৰ যিহেতু এইটো জনা যায় যে ভূটানৰ ৰজা আৰু প্ৰজাসকলে এই অঞ্চলটো বাণিজ্য আৰু সমভূমিলৈ যোৱাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। বাংসা' (বাগচা বা বাক্সা) প্ৰকৃততে ভূটানৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ 'ডুয়াৰ' সকলৰ ভিতৰত এটা আছিল।
বাক্সা জিলাৰ চমু বিৱৰণ:
হেড-কোৱাটাৰ : মুশলপুৰ
এলেকা : 2400 sq.km
মুখ্য কাৰ্যালয়ৰ পিন কোড : 781372
মুখ্য কাৰ্যালয় ৰ এছ টি ডি কোড : 03624
অফিচিয়েল ৱেবছাইট: www.baksa.gov.in
জনসংখ্যা : 9,53,773(2011 লোকপিয়ল)
পুৰুষ : 4,84,825
মহিলা : 4,68,948
লিংগ অনুপাত : 967
ঘনত্ব : প্ৰতি বৰ্গ কিমিত 475
বাক্সা জিলা মানচিত্ৰ :
বাক্সা জিলাৰ বিৱৰণ
বাক্সা জিলা হৈছে অসমৰ 27 খন জিলাৰ ভিতৰত এখন যি 10 ফেব্ৰুৱাৰী, 2003 তাৰিখে স্বাক্ষৰিত ঐতিহাসিক বিটিচি (বড়োলেণ্ড টেৰিটৰিয়েল কাউন্সিল) চুক্তিৰ ফলস্বৰূপে, কোকৰাঝাৰ, চিৰাং, বাক্সা আৰু ওদালগুৰি নামৰ চাৰিখন জিলাৰ সৈতে বিটিএডি (বড়োলেণ্ড টেৰিটৰিয়েল অটোনমিক্স ডিষ্ট্ৰিক্ট) গঠন কৰে। বাক্সাজনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ দ্বাৰা আধিপত্য বিস্তাৰিত।
মুছলপুৰ চহৰ জিলাখনৰ মুখ্য কাৰ্যালয়। এই জিলাখন উত্তৰে ভূটান, পূবৰ ওদালগুৰি জিলা, দক্ষিণৰ বৰপেটা, নলবাৰী আৰু কামৰূপ জিলা আৰু পশ্চিমে চিৰাং জিলাৰে আৱদ্ধ। জিলাখনৰ এলেকা ২৪০০ sq.km। জিলাখনৰ জনসংখ্যা হৈছে 9,53,773(2011 চনৰ লোকপিয়ল)।
বাক্সা জিলাৰ নামৰ উৎপত্তি
মানুহে কয় যে "বাগচা" নামটো ভূটানৰ ভাষাৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছে। ভূটানৰ মূলঅনুসৰি তেওঁলোকে অঞ্চলটোক "বাগচা দুয়াৰ" বুলি উল্লেখ কৰিছিল। "বাগচা" অৰ্থাৎ এক প্ৰকাৰৰ চাউল আৰু "দুয়াৰ" অৰ্থাৎ প্ৰৱেশ বিন্দু। যিহেতু ভূটানৰ ৰজাই ঊনবিংশ শতিকাৰ প্ৰায় প্ৰথমাৰ্ধত এই অঞ্চলবোৰ দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে শাসন কৰিছিল সেয়েহে "বাগচা" বা "বাক্সা" নামটোৰ ভূটানৰ মূল থকাটো সম্ভৱ হ'ব পাৰে। বড়ো সূত্ৰঅনুসৰি নামটো এক প্ৰকাৰৰ চাউলৰ শস্যৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছিল যাক "বাগচা" বুলি কোৱা হয়। উক্ত চাউলৰ শস্য হৈছে এক প্ৰকাৰৰ ভঙা আৰু অপৰিষ্কাৰ সামগ্ৰী যি চাউল খিনি মিহলি কৰাৰ পিছত লাভ কৰা হয়।
বাক্সা জিলাৰ গঠন
২০০৩ চনৰ ফেব্ৰুৱাৰীত স্বাক্ষৰিত বি টি চি চুক্তিমতে অসমত চাৰিখন জিলা- কোকৰাঝাৰ, বাক্সা, চিৰাং আৰু ওডালগুৰিৰে বড়োলেণ্ড স্বায়ত্ব শাসিত অঞ্চল স্থাপিত হয়। বৰপেটা, নলবাৰী, কামৰূপ আৰু দৰং জিলাৰ অংশৰে বাক্সা জিলাৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে। ২০০৩ চনৰ অক্টোবৰত ইয়াৰ ঘোষণা কৰা হয় আৰু ২০০৪ চনৰ ১ জুনৰ পৰা আনুষ্ঠানিকভাৱে কাম-কাজৰ আৰম্ভণি হয়। বাক্সাৰ প্ৰথম উপায়ুক্ত আছিল ড: আনোৱাৰুদ্দিন চৌধুৰী।
বাক্সা জিলাৰ সীমা
বাক্সা জিলাখন অসমৰ উত্তৰ-পশ্চিম অংশত অৱস্থিত। বাক্সা জিলাৰ উত্তৰ আছে ভূটান, দক্ষিণে আছে বৰপেটা, নলবাৰী আৰু কামৰূপ জিলা, আৰু পশ্চিমে আছে চিৰাং জিলা। জিলাখনৰ মাটিকালি প্ৰায় ২৪০০ বৰ্গ কিলোমিটাৰ। সদৰ স্থান মুছলপুৰৰ অসমৰ ৰাজধানী দিছপুৰৰ পৰা দূৰত্ব প্ৰায় ১০৫ কিলোমিটাৰ।
বাক্সা জিলাৰ জলবায়ু
জিলাখনে গৰম গ্ৰীষ্ম আৰু মজলীয়া শীতৰ সৈতে এক উপ-ক্ৰান্তীয় আৰ্দ্ৰ জলবায়ু উপভোগ কৰে। শীতকালৰ তাপমাত্ৰা 10° চেণ্টিগ্ৰেডলৈ হ্ৰাস হয় আৰু গ্ৰীষ্মৰ তাপমাত্ৰা 35° চেণ্টিগ্ৰেডলৈ বৃদ্ধি হয়। দক্ষিণ-পশ্চিম মৌচুমী বায়ু জুনৰ পৰা সক্ৰিয় হয় আৰু ছেপ্টেম্বৰ-অক্টোবৰলৈকে অব্যাহত থাকে। জিলাখনৰ গড় বাৰ্ষিক বৰষুণ হৈছে 2,971.6 মিমি।
ভাৰতৰ বাক্সাভ্ৰমণৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ সময় হৈছে জানুৱাৰীৰ পৰা জুন আৰু আগষ্টলৈকে ডিচেম্বৰ লৈকে, যেতিয়া আপোনাৰ অতি গৰম তাপমাত্ৰা লৈকে মনোৰম আৰু মধ্যমীয়া বৰষুণলৈকে সীমিত থাকিব। বাক্সাত সৰ্বাধিক গড় তাপমাত্ৰা এপ্ৰিলত 38° চেণ্টিগ্ৰেড আৰু জানুৱাৰীত সৰ্বনিম্ন 24° চেণ্টিগ্ৰেড।
বাক্সা জিলাৰ জনসংখ্যা
২০১১ চনৰ ভাৰতৰ লোকপিয়ল অনুসৰি বাক্সা জিলাৰ জনসংখ্যা ৯৫৩,৭৭৩ জন। এই সংখ্যা ফিজি দেশৰ প্ৰায় সমান। জনসংখ্যাৰ ফালৰ পৰা ভাৰতৰ ৬৪০ খন জিলাৰ ভিতৰত ইয়াৰ স্থান ৪৫৮। ঘনবসতি প্ৰতি বৰ্গ কিলোমিটাৰত ৪৭৫ জন। ২০০১-২০১১ কালছোৱাত জিলাখনৰ জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ হাৰ আছিল ১১.১৭%। বাক্সাৰ লিঙ্গ অনুপাত হৈছে ১০০০ জন পুৰুষৰ বিপৰীতে ৯৬৭ গৰাকী মহিলা আৰু সাক্ষৰতাৰ হাৰ ৭০.৫৩%।
বাক্সা জিলাৰ প্ৰশাসন
বাক্সা জিলাৰ মহকুমা তিনিটা: মুছলপুৰ, শালবাৰী আৰু তামুলপুৰ। মহকুমাকেইটাক ১৩টা ৰাজহ চক্ৰত ভগোৱা হৈছে: বাক্সা, বৰমা, তামুলপুৰ, গোৰেশ্বৰ, বাগানপাৰা, ঘগ্ৰাপাৰ, বৰনগৰ, বজালী, জলহ, পথৰীঘাট, ৰঙিয়া, সৰুপেটা আৰু টিহু।বাক্সাৰ বৰ্তমানৰ উপায়ুক্ত হৈছে বাবুল চন্দ্ৰ বৰবৰুৱা।
জিলাখনৰ মুঠ গাঁৱৰ সংখ্যা ৬৮৭ খন। বাক্সাৰ বিধানসভা সমষ্টিকেইটা হৈছে তামুলপুৰ, বৰমা আৰু চাপাগুৰি। এইসমূহ কোকৰাঝাৰ লোকসভা সমষ্টিৰ অন্তৰ্গত।
বাক্সা জিলাৰ আকৰ্ষণ
বাক্সা জিলাৰ প্ৰধান জনজাতি
বড়ো, ৰাভা, চাৰানিয়া কচাৰী, মাদাহি
বাক্সা জিলাৰ প্ৰধান শিক্ষানুষ্ঠানসমূহ
- . বাৰামা মহাবিদ্যালয়
- . গোৰেশ্বৰ মহাবিদ্যালয়
- . বি.বি. কিষাণ কলেজ, জালাহ
- . তামুলপুৰ জুনিয়ৰ কমাৰ্চ কলেজ
- . চালবাৰী জুনিয়ৰ কলেজ
- . নিকাচি জুনিয়ৰ কলেজ
- . ধাম্ধামা জুনিয়ৰ মহাবিদ্যালয়
বাক্সা জিলাৰ বেংকসমূহ:
বাক্সাত ব্লক আৰু উপবিভাগসমূহ
তিহু বৰমা (অংশ), তামুলপুৰ, গোৰেশ্বৰ (অংশ), গোবৰধন (অংশ), ধামধামা (অংশ), নাগৰীজুলি, জালাহ, ৰঙিয়া (অংশ), বিহদিয়া-জাজিকোনা। (অংশ), বজালী (অংশ), বাৰিগোগ বনভাগ (অংশ), চিপাঝাৰ (অংশ), তিহু (অংশ), চকচাকা, (অংশ)
বাক্সাত বিধান সভাৰ আসনসমূহ
1) তামুলপুৰ-(বিধায়ক-ইমানুৱাল মুচাহাৰী-বি। পি.এফ.)
2) বৰমা-(বিধায়ক-মানেশ্বৰ ব্ৰহ্ম-বি। পি.এফ.)
3)চাপাগুৰি-(বিধায়ক-থানেশ্বৰ বসুমাতাৰী-বি। পি.এফ.)